IRAKURKETAK ETA PENTSAMENDUA: Ekosistema kultural eta sortzailearekin topaketa. Elena Rosillo Underground-en El camino de la desviación liburuaren aurkezpena. (Editorial fuera de ruta 2023)

UNDERGROUND El Camino de la Desviación

Zer da underground? Ez da ideia hori orain demodé,amerikarrengandik eta beat-engandik inportatua, ezta “Movida”maitatu hori ere. Jarrera bat da, desberdina sentitzeko nahia, odoleze ta gerraz blaitutako aitaren kulturatik ihes egin nahi izatea. Historian zehar, beti aurkitu izan ditugu izaki moldakaitzak, beren bizitza gizartetik, sistematik edo indarrean dagoen legetik atbizitzeko beraiengandik urruntzeko beharra sentitu dutenak. Mila modutan deitu zaie: juglareak, alderraiak, arloteak, hobboak, bohemioak, piratak, gaizkileak, artistak… Jarrera horri eta izaki moldakaitz horiei buruz hitz egiten du saiakera honek. Beste garai batekoa dirudien bizitzeko eta jarduteko modu bat defendatzen du: “beste mundu bat posible da”. Bizimodu hori aldarrikatu behar dugu, azaldu eta, zergatik ez, miretsi. Badago desbideratzeko bide bat, mezua ezkutatzeko gaiden bitarteko bakarraren bidez, hura entzuten dakitenek baino ezagut ez dezaten beren burua: musika.

Hainbat dira Fuera de Ruta argitaletxeak argitaratzen duen Underground El Camino de la Desviación egituratzen duten ildo nagusiak. Horietako bat da underground-a eta kontrakultura, autorearen ustez ezberdintasun batzuk dituzten kontzeptuak direnak, ez zirela Espainian jaio Madrilgo mugidarekin eta ezta demokraziarekin ere, nahiz eta egia den haien oihartzuna anplifikatu egin zela. Beste tesietako bat da badagoela frankismo garaian underground kultura lotzen duen lerro jarraitu bat, beharrez lurpekoa, 80ko hamarkadan mediatikoki sartu zena eta gaur egunera arte, forma ezberdinekin, existitzen jarraitu duena.

Elena Rosillo

Elena Rosillo (Madril, 1989) Europako Unibertsitateko Musikologia irakaslea eta Musika Ikerketa masterreko irakaslea da. Kultur kazetari eta zutabegile gisa ere kolaboratu du hainbat komunikabide eta argitalpenetan (El País, La Marea, Errepid66, besteak beste). 2019an, La cultura underground madrileña a través de la música durante la dictadura franquista (1939-1975) izeneko tesiarekin doktoratu zen. Egungo underground-arekin loturak, bikain cum laude kalifikazioarekin. Kontrakulturaren eta musikaren esparruan espezializatu da bere ibilbidean, eta programatzaile gisa ere lan egin du hainbat kontzertu-aretotan (Café La Palma, Sala Vesta eta Fulanita de Tal). Halaber, pop talde txar baten buru izan da, eta magia bidez (ez sustapen bidez) entzuketak egiten dituen beste talde baten buru. Hori guztia underground-a bere tamaina osoan ulertzeko asmoz.

Isabel Fernández Reviriego

Isabel Fernández Reviriego Euskal konpositore eta ekoizlea (Bilbo, 1979), Europan, AEBetan eta Japonian argitaratutako hamar bat diskorekin. Soinu banden idazlea eta Charades eta Aries taldeen sortzailea da, eta gaur egun Aida Torresekin batera argitaratzen du bere musika Magia Bruta gisa (Foehn, 2022). Playstation eta Nintendorako soinu bandak, dokumentalak, Loewe, Kenzo edo Stella McCartney bezalako markentzako iragarkiak konposatu ditu eta Cartoon Networken Manzana y Cebolleta eta Hora de Aventura marrazki bizidunetan jarri du bere ahotsa. Humanitateetan lizentziatua eta Madrilgo Carlos III.a Unibertsitatean Kultur Kudeaketan Masterra duena, hainbat argitalpen eta fanzine ere ekoitzi ditu. Hauen aukeraketa batek forma emango lioke bere lehen liburuari, Un Rayo Ultravioleta, 2015ean argitaratua. 2022an bere bigarren liburua argitaratu zuen, Trance Secreto (Sirimiri argitaletxea, 2022), collage sorta txiki bat ere biltzen duen poema bilduma.